[139] Hoe ze van de Ethiopiër werden verlost, is volgens hun zeggen ongeveer als volgt gegaan. Hij is namelijk op de vlucht geslagen na het krijgen van de volgende droom. Hij droomde dat een man op hem afkwam en hem adviseerde alle priesters in Egypte bijeen te brengen en dwars doormidden te hakken. Na die droom verklaarde hij de indruk te hebben dat de goden de suggestie wekten door in religieuze zaken strafbaar te handelen van de kant van goden of mensen narigheid te beleven.
Vertrek van Sabakos
Dat zou hij niet doen. Sterker nog, omdat de tijd die hem was voorspeld om over Egypte te heersen verstreken was, zou hij vertrekken. Orakels die de Ethiopiërs raadplegen, hebben hem, toen hij nog in Ethiopië was, aangekondigd dat hij vijftig jaar farao van Egypte zou zijn. Die tijd zat erop en omdat die droom Sabakos verontrustte, vertrok hij uit vrije wil uit Egypte.
Het eiland Elbo
[140] Nu de Ethiopiër uit Egypte was vetrokken, kwam de blinde weer als farao terug uit de moerassen, waar hij vijftig jaar had weten te overleven door er een eiland van as en aarde op te werpen. Telkens wanneer Egyptenaren hem opzochten en buiten medeweten van de Ethiopiër, zoals de instructie voor eenieder luidde, eten kwamen brengen, verzocht hij hen als attentie ook as mee te nemen.[1]
Amyrtaios was de eerste die dat eiland heeft kunnen vinden.[2] Meer dan zevenhonderd jaar lang waren de farao’s die Amyrtaios’s voorgangers zijn geweest, niet in staat het te lokaliseren. Dat eiland heet Elbo en heeft een oppervlakte van bijna 3½ vierkante kilometer.[3]
Geen steun van de soldaten voor farao Sethos
[141] Na hem werd de priester van Hefaistos,[4] genaamd Sethos, farao. Deze had geen ontzag voor de Egyptenaren die als soldaten dienden en keek op ze neer alsof hij ze helemaal niet nodig had. Hij deed hen onrecht aan onder andere door hun landbouwgrond af te pakken, terwijl aan eenieder van hen onder vorige farao’s bijna 3000 vierkante meter[5] naar keuze waren geschonken.[6]
Toen echter Sanacharibos, koning van de Arabieren en Assyriërs, met een groot leger tegen Egypte oprukte, werd het Sethos duidelijk dat hij niet op de steun van de Egyptische soldaten kon rekenen. Ten einde raad betrad de priester het allerheiligste deel van de tempel en jammerde voor het godenbeeld erop los: “Welke ellende staat mij te wachten?” Terwijl hij aan het jammeren was, werd hij door slaap overvallen en hij droomde dat de god naast hem was komen staan en hem probeerde gerust te stellen door te zeggen dat hem niets onaangenaams zou overkomen, als hij het leger van de Arabieren tegemoet trad. Hijzelf zou hem hulpkrachten sturen.
Vleermuizen
Gesterkt door van alles wat hij droomde, rekruteerde hij Egyptenaren die bereid waren met hem mee te gaan en sloeg zijn legerkamp op bij Pelousion. Daar was immers de grensovergang. Niet één Egyptische soldaat ging met hem mee, alleen winkeliers, arbeiders en marktkooplieden. Toen hun tegenstanders waren komen opdagen, werden zij op een nacht door veldmuizen overvallen die hun pijlkokers, bogen en de hengsels van hun schilden oppeuzelden,[7] met als gevolg dat velen van hen, beroofd van hun wapens, op hun vlucht de dag daarop sneuvelden.
Nu staat er in de tempel van Hefaistos van die farao een stenen beeld met op z’n hand een muis. In een tekst laat de farao het volgende weten: “Kijk naar mij en wees gelovig.”[8]
[1] Het voor de Egyptenaren onbruikbare materiaal kwam de blinde goed van pas.
[2] Net als Anysis heeft Amyrtaios na de vondst van het eiland zich daarop teruggetrokken, toen Egypte onder het bewind van Perzisch koning Artaxerxes I kwam te staan.
[3] Om precies te zijn een vierkant van 10 bij 10 stadia; een stadion (Gr. στάδιον) is een lengtemaat van 185 m. De brontekst maakt melding van “een grootte van 10 stadia in alle richtingen”, wat ook een omschrijving kan zijn voor een cirkel met een straal van 1850 m. Dit maakt de oppervlakte van het eiland beduidend groter, nl. ruim 10,75 km2.
[4] De Griekse benaming voor de god Ptah (vgl. hfdst. 99, opm. 252).
[5] Om precies te zijn 12 ‘akkers’, arourai (Gr. ἀροῦραι); een aroura was een oppervlaktemaat van iets meer dan 240 m2.
[6] Het land werd hen geschonken als tegenprestatie voor hun militaire dienst.
[7] Dat deden ze in ieder geval met de leren onderdelen waaruit de genoemde wapens bestonden.
[8] Het verhaal over farao Sethos heeft de schijn van een etiologie: een al langer bestaand beeld heeft ter nadere verklaring een bijpassend verhaal in het leven geroepen.