[128] De boodschapper had rechtsomkeert gemaakt om dit antwoord aan Dareios te melden. Toen de Skythische koningen hoorden dat het woord ‘onderwerping’ was gevallen, waren zij één en al verontwaardiging. Zij stuurden het legeronderdeel dat met de Sauromaten was samengevoegd en onder leiding van Skopasis stond, eropuit met de opdracht om met de Ioniërs te onderhandelen die de Istros bewaakten op de plek waar de schipbrug was geslagen.[1] Wie van hen was achtergebleven besloten om niet langer de Perzen te misleiden, maar telkens wanneer zij voedsel insloegen hen aan te vallen. Door nu op te letten wanneer de manschappen van Dareios hun voedsel insloegen, voerden zij uit waartoe zij hadden besloten. De ruiterij van de Skythen deed die van de Perzen steeds op de vlucht slaan, maar de ruiters van de Perzen vielen, als zij zich terugtrokken, terug op de infanterie die hen steeds weer te hulp schoot. Wanneer de Skythen zich op die ruiters hadden geworpen, weken zij uit ontzag voor hun infanterie. De Skythen voerden ook ’s nachts vergelijkbare aanvallen uit.
[129] Ik ga iets heel ongelooflijks noemen, iets wat de Perzen goed uitkwam, maar de Skythen tegenwerkte bij hun aanvallen op het legerkamp van Dareios: het geluid van hun ezels en het uiterlijk van hun muildieren. Het Skythische land brengt ezel noch muildier voort, zoals ook eerder door mij is opgemerkt;[2] je hebt echt nergens in het gebied van de Skythen ezels of muildieren, dit vanwege de koude. Welnu, de Perzische ezels balkten uit balorigheid en brachten de paarden van de Skythen aan het schrikken. Midden onder een aanval tegen de Perzen keerden de paarden zich vaak geschrokken om wanneer zij het geluid van de ezels hoorden, spitsten uit verbazing hun oren, omdat zij niet eerder zo’n geluid hadden gehoord en zo’n gestalte gezien. Dit nu was voor de Perzen een wel heel klein succes in de oorlog.[3]
[130] Telkens wanneer de Skythen de Perzen in paniek zagen, deden zij ongeveer het volgende om hen langer in het Skythische gebied te laten blijven en daarvan last te ondervinden, omdat zij aan alles tekort hadden. Zij lieten steeds enkele dieren uit hun kudde achter met hun hoeders om zich dan naar een ander gebied terug te trekken. De Perzen doken dan op, namen de dieren buit en kregen nieuwe moed door wat zij hadden bereikt.
[131] Omdat zoiets vaak voorkwam, wist Dareios zich uiteindelijk geen raad en toen de Skythische koningen dit bemerkten, zonden zij een gezant die Dareios als geschenk een vogel, een muis, een kikker en vijf pijlen bracht. De Perzen vroegen de brenger van de geschenken wat hiervan de bedoeling was, maar deze zei dat hem alleen was opgedragen om ze te geven en zo snel mogelijk terug te keren. Hij raadde de Perzen aan om, als zij verstandig waren, zelf de betekenis van de geschenken te achterhalen. Na het horen van deze woorden hielden de Perzen beraad.
[132] Dareios’ gedachte was dat de Skythen zich aan hem overgaven en hem land en water aanboden en was hierop gebaseerd: een muis leeft op aarde zich met dezelfde vruchten voedend als een mens, een kikker leeft in het water, een vogel lijkt het meest op een paard[4] en de pijlen die zij overhandigen staan voor hun weerbaarheid.
Dit was de mening die Dareios had gegeven, maar lijnrecht hiertegenover stond de opvatting van Gobryas, een van de zeven mannen die de Magiër van de troon had gestoten.[5] Naar zijn inschatting hadden de geschenken het volgende te betekenen: “Wanneer jullie, Perzen, geen vogels worden en naar de hemel opvliegen, geen muizen worden en onder de grond duiken, geen kikkers worden en de meren inspringen, zullen jullie onder een regen van deze pijlen niet naar huis terugkeren.”
[1] In hfdst. 97 had Dareios de Ioniërs in zijn leger geïnstrueerd om bij de Istros achter te blijven om de schipbrug die hij daar had laten aanleggen in de gaten te houden.
[2] Dit heeft de schrijver in hfdst. 28 gedaan.
[3] Een in de brontekst moeilijk te interpreteren passage (Gr. ταῦτα μέν νυν ἐπὶ σμικρόν τι ἐφέροντο τοῦ πολέμου, “this they received as a small help towards the war”, vert. LSJ, zie www.perseus.tufts.edu s.v.); de vertaling is in overeenstemming met Herodotus’ minachting voor de Perzische militaire strategie.
[4] Vanwege de snelheid waarmee deze dieren zich kunnen verplaatsen.
[5] Een verwijzing naar de hofintrigant Gaumata die zich voordeed als Smerdis, broer van koning Kambyses (deze had zijn bij het volk geliefde broer uit de weg laten ruimen, maar om geen onrust te veroorzaken hiervan geen gewag gemaakt).