[83] Dat waren de drie voorstellen die werden gedaan, maar de andere vier van de zeven mannen stemden voor dat laatste. Toen Otanes, die ervoor pleitte de Perzen een democratische staatsvorm te geven, met zijn stellingname was verslagen, zei hij in hun midden het volgende: “Bondgenoten in de opstand, ik geef mij gewonnen. Het is nu duidelijk dat één van ons koning moet worden, hetzij door het lot aangewezen of door aan het Perzische volk over te laten wie het zal kiezen[1] of op een andere manier. Ik nu doe niet aan de verkiezing met jullie mee. Ik wil namelijk niet regeren of geregeerd worden. Ik zie af van het koningschap op die voorwaarde dat ik door niemand van jullie zal worden geregeerd, ikzelf noch mijn nakomelingen in de toekomst.”
Otanes ziet ervan af
Zo luidde zijn verklaring en toen de zes met die voorwaarde instemden, nam hij met hen geen deel aan de verkiezing en maakte geen deel meer uit van de groep. Nog steeds is zijn geslacht het enige in Perzië dat vrij is en zich laat regeren voor zover als het dat zelf wil, zonder de wetten van de Perzen te overtreden.
Privileges
[84] De overgeblevenen van de groep van zeven overlegden wat de rechtvaardigste manier was om een koning aan te stellen. Ze besloten Otanes en zijn nageslacht ieder jaar[2] het voorrecht te geven op een Medisch gewaad[3] en elk geschenk dat in Perzië het meeste aanzien genoot, wanneer het koningschap in handen zou komen van een van de andere zes. Zij besloten hem dat te gunnen, omdat hij de eerste was die met de zaak kwam aanzetten en hen had samengebracht.[4]
Een paard brengt de beslissing
Dat waren de privileges voor Otanes. Voor wat betreft hen allen besloten ze eenieder van de zeven die dat maar wilde het recht te geven het paleis zónder aankondiging te betreden,[5] vooropgesteld dat de koning niet op dat moment met een vrouw in bed lag. Verder kon de koning alleen trouwen met een vrouw uit de familiekring van de medeopstandelingen.[6] Wat het koningschap betrof namen ze het volgende besluit: die persoon, wiens paard na zonsopkomst als eerste een geluid zou maken, wanneer zij buiten de stad hun paarden hadden bestegen, kreeg het koningschap.
Slimme paardenverzorger
[85] Dareios had een slimme paardenverzorger met de naam Oibares. Toen de zeven uit elkaar waren gegaan, zei Dareios tegen hem deze woorden: “Oibares, wij hebben besloten met het koningschap het volgende te doen. Die persoon, wiens paard als eerste een geluid zal maken, wanneer de zon opkomt en wijzelf onze paarden hebben bestegen, krijgt het koningschap. Jij bent zo knap, verzin eens hoe wij die functie kunnen krijgen en niemand anders!”
Oibares’s antwoord luidde als volgt: “Heer, als het voor u daarvan afhangt wel of geen koning te worden, wees daarover gerust en houd goede moed. Niemand anders dan u zal koning zijn. Ik heb daarvoor zo m’n middeltjes.”[7] Dareios sprak: “Als jij een of ander slimmigheidje hebt, moet je het nu toepassen en niet ermee wachten, want de wedstrijd staat voor ons voor morgen gepland.”
Toen Oibares dat hoorde, ging hij als volgt te werk. Hij bracht die nacht een van de merries die door Dareios’ paard het meest werd begeerd, buiten de stad, bond die vast en leidde Dareios’ paard naar de merrie. Hij liet de hengst vaak om de merrie heen draaien, dicht tegen haar aanschuiven en uiteindelijk haar bespringen.
’s Ochtends vroeg
[86] De zes waren bij het aanbreken van de dag, zoals ze hadden afgesproken, op hun paarden verschenen. Ze reden de stad uit en toen ze op die plek waren aangekomen waar de afgelopen nacht de merrie was vastgebonden, draafde Dareios’ paard naar voren en zette het op een hinniken.[8] Precies op het moment dat het paard dat deed, zag je aan de hemel een bliksemflits en hoorde je een donderslag.[9] Wat Dareios overkwam, maakte hem de aangewezen persoon, alsof het een en ander uit een vooropgezet plan voortkwam.[10] De anderen sprongen van hun paarden en knielden voor Dareios.
[87] Sommigen zeggen dat dit Oibares’ idee was, maar volgens anderen (bij de Perzen bestaan er twee lezingen) ging het als volgt. Hij zou met de hand de schaamdelen van de merrie hebben betast en z’n hand in z’n broek hebben weggstopt. Toen de paarden bij zonsopgang zouden vertrekken, haalde Oibares die hand uit de broek en bracht die naar de neusgaten van Dareios’ paard. Het voelde dit, snoof eraan en hinnikte.[11]
[1] Otanes hoopt er nog een democratische ‘draai’ aan te geven.
[2] Jaarlijkse privileges waren een veel voorkomend gebruik bij de Perzen (zie boek 1, hfdst. 136); ook Zopyros wordt door Dareios rijkelijk beloond voor zijn daden (zie hfdst. 160).
[3] De kledij van de Meden, lang en zwierig, was gewild bij de bovenlaag van de Perzen (vgl. boek 1, hfdst. 135).
[4] Otanes had met de hulp van zijn dochter Faidyme pseudo-Smerdis ontmaskerd (zie hfdstt. 68-69) en de groep van zeven samenzweerders samengesteld (zie hfdst. 70).
[5] Zij hoefden zich dus niet te melden bij een hofdienaar, zoals bijv. Prexaspes dat was (vgl. hfdst. 34).
[6] Hiermee verzekerden zij zich van troonopvolgers die voortkwamen uit het geslacht van de samenzweerders.
[7] Met een knipoog gezegd, als je bedenkt dat de gebruikte term farmaka (Gr. φάρμακα) de betekenis ‘tovermiddelen’ kan hebben; Oibares helpt met een truc zijn meester aan de koningstroon.
[8] Het langetermijngeheugen van een paard is blijkbaar locatiegebonden.
[9] Donder en bliksem zijn een teken van de hemelgod die daarmee de legitimiteit van het gehinnik lijkt te bevestigen.
[10] Het was geen toeval dat het paard hinnikte, maar het deed dat, omdat zijn berijder voorbestemd was voor het koningschap.
[11] De varianten van het verhaal over Oibares’ actie doen de vraag rijzen of niet zo’n typische slimmigheid van paardenverzorgers de schrijver het uitgangspunt gaf om de (fictieve) verkiezing van de Perzische koning van het gehinnik van een paard te laten afhangen; de schrijver laat in ieder geval doorschemeren dat de grootste koning uit de Perzische geschiedenis zijn positie dankte aan het optreden van een stalknecht, een ondergeschikte.