Druk op "Enter" om naar de inhoud te gaan

Het einde van het gevecht bij Salamis

[93] De Grieken die bij dat zeegevecht het meest geprezen werden, waren Aigineten, gevolgd door Atheners. De mannen die het meest geprezen werden, waren Polykritos van Aigina en de Atheners Eumenes uit Anagyrous en Ameiniës uit Pallene,[1] die ook Artemisia had achternagezeten.[2] Als hij had geweten dat Artemisia aan boord van dat schip was, was hij niet opgehouden het te achtervolgen, totdat hij haar had ingerekend of hijzelf gevangen was genomen. De Atheense kapiteins hadden namelijk dat als instructie gekregen en er was bovendien een prijs uitgeloofd van 10.000 drachmen[3] voor wie haar levend te pakken kreeg. Ze vonden het maar stuitend dat een vrouw tegen Athene optrok. Maar goed, zij wist te ontkomen, zoals eerder is opgemerkt, en je had ook anderen in Faleron van wie de schepen behouden waren.

De Korinthiërs geven het op

[94] De Atheners beweren dat bij de Korinthische commandant Adeimantos direct vanaf het begin, toen de schepen slaags raakten, de schrik er goed in zat en hij erg angstig was geworden, waarop hij de zeilen liet hijsen[4] en op de vlucht sloeg en dat de Korinthiërs, toen zij hun admiraalsschip hadden zien uitwijken, zich net zo goed uit de voeten maakten.

Goddelijke interventie?

Toen zij op hun vlucht Salamis ter hoogte van het heiligdom van Athena Skiras[5] bereikten, kwam hen door goddelijke interventie een bootje tegemoet. Het is niet gebleken dat iemand het gestuurd heeft en het voer op de Korinthiërs af zonder dat zij enig nieuws over de vloot hadden. Dat het een goddelijke actie betrof, wordt hieruit afgeleid: toen het hun schepen dicht genaderd was, zeiden de mannen van het bootje: “Adeimantos, door je schepen te keren ben je op de vlucht geslagen en laat je de Grieken aan hun lot over. Maar zij zijn nu aan de winnende hand! Zo vurig wilden zij zelf hun tegenstanders verslaan.” Omdat Adeimantos hun woorden niet geloofde, spraken zij een tweede keer en zeiden dat zij bereid waren zich te laten gijzelen en doden, mochten de Grieken niet aan de winnende hand blijken te zijn. Zo kwam het dat hij samen met de anderen zijn schip rechtsomkeert liet maken en zich bij de rest van de vloot voegde, toen de klus al geklaard was.

Zo ongeveer luidde de laster die de Atheners over hen spraken, iets wat de Korinthiërs zelf tegenspreken, want zij vinden dat zijzelf in de voorste gelederen aan het zeegevecht hebben deelgenomen. Ook de andere Grieken erkennen dat zij gelijk hebben.

Aristeides

[95] De Athener Aristeides, zoon van Lysimachos (zijn bijzondere optreden vlak voor deze gebeurtenissen heb ik hiervoor beschreven)[6] handelde in de chaos die rondom Salamis was ontstaan als volgt. Hij nam een groot aantal zwaarbewapende soldaten aan boord, allen Atheners, die langs de kust van Salamis stonden opgesteld, en liet ze op het eiland Psyttaleia aan land gaan. Alle Perzen op dat eilandje vonden door hen de dood.

Xerxes staakt het zeegevecht

[96] Toen het zeegevecht was afgelopen, trokken de Grieken alle scheepswrakken waar zij nog de hand op konden leggen, aan land op Salamis en stonden klaar voor een tweede zeegevecht. Zij gingen ervan uit dat de Perzische koning de schepen die behouden waren, nog zou inzetten. Maar veel scheepswrakken waren door een westelijke wind aangespoeld op het strand in Attika dat ‘Kolias’ heet.[7] Zo is niet alleen het orakel, uitgesproken door Bakis, uitgekomen, maar vooral dat wat vele jaren voorafgaand aan deze gebeurtenissen over het daar aanspoelen van de scheepswrakken is gezegd door Lysistratos, een Athener die voortekens interpreteerde. Wat hij zei is alle Grieken ontgaan: “Vrouwen van Kolias zullen bakken met roeiriemen.”[8]

Dat zou ook gebeuren, toen de Perzische koning eenmaal vertrokken was.


[1] Omdat zij stadgenoten waren, worden de districten waaruit zij afkomstig waren erbij vermeld.

[2] Zoals verteld in hfdst. 87.

[3] Een drachme had een gewicht van 4,37 gr. zilver (= 1/100 van een mna, i.e. 437 gr.); op het hoofd van Artemisia werd een bedrag van omgerekend meer dan € 29.000 uitgeloofd (en gram zilver heeft naar de huidige zilverprijs d.d. februari 2023 een waarde van € 0,67 per gram).

[4] Bij gevechtshandelingen werd geroeid om snel te kunnen laveren; nu werd voor volle vaart gekozen.

[5] Pausanias (Perihegesis 1.36.4) noemt een tempel van Athena Skiras, gelegen bij Faleron; hier moet het om een tempel gaan aan de noordzijde van Salamis, waarlangs de Korinthische schepen hun weg zochten naar Korinthe (op de zuidelijke route lag de Perzische vloot).

[6] Zie hfdstt. 79-81.

[7] Kustgebied op nog geen 4 km. afstand ten zuidoosten van Faleron.

[8] D.w.z. de gerst om er brood van te maken; dit zal gebeurd zijn als ritueel in het kader van de verering van Demeter.