[18] Na de overwinning in de zeeslag op de Ioniërs omsingelden de Perzen Milete vanuit land en zee. Door de stadsmuren te ondergraven en het inzetten van allerlei belegeringswerktuigen[1] namen zij haar compleet in in het zesde jaar volgend op de opstand van Aristagoras.[2] Zij brachten de stad tot slavernij, zodat dit onheil klopte met wat het orakel over Milete zei.
Voorspelling uit Delfi
[19] De inwoners van Argos raadpleegden het orakel in Delfi over het behoud van hun eigen stad[3] en kregen een algemeen antwoord dat deels op henzelf sloeg, maar in een zijdelingse opmerking deed het orakel een voorspelling over de Milesiërs. Het deel dat op de inwoners van Argos slaat, zal ik later bespreken, wanneer ik in dat gedeelte van m’n werk ben aangekomen.[4] Het orakel dat de Milesiërs kregen zonder er zelf bij aanwezig te zijn, luidt als volgt:
“Dán immers, Milete, bedenker van kwade acties,[5]
zul jij voor velen een feestmaal worden en prachtige geschenken (opleveren);
jouw echtgenotes zullen de voeten wassen van velen die lang haar dragen;
anderen zullen zich bekommeren om onze tempel in Didyma.”[6]
Dat alles overkwam toen de Milesiërs: de meeste mannen werden gedood door Perzen met lang haar, vrouwen en kinderen werden tot slaaf gemaakt en het heiligdom in Didyma, tempel én orakel, werd geplunderd en in brand gestoken. Over de rijkdommen in dat heiligdom heb ik elders in mijn werk vaak verteld.[7]
Afgevoerd naar Sousa
[20] Daarna werden de Milesiërs die levend gevangen werden genomen, naar Sousa afgevoerd. Koning Dareios deed hen geen enkel kwaad of het moest zijn, dat hij hen vestigde in Ampe aan de zogeheten Rode Zee;[8] de Tigris stroomt hierlangs om in zee uit te monden. Zelf behielden de Perzen de gebieden om de stad en de vlakte; het hoogland gaven zij in beheer aan de Kariërs uit Pèdasos.[9]
Sybarieten t.o. Milesiërs
[21] De Sybarieten die de door hen bewoonde steden Laos en Skidros verloren,[10] toonden niet evenveel begrip voor de Milesiërs na wat de Perzen hen hadden aangedaan. Hoe anders was het toen Sybaris door de inwoners van Kroton was ingenomen: alle volwassen Milesiërs schoren zich kaal en waren in diepe rouw.[11] Die steden waren van de steden die wij kennen, de vurigste vriendschapsbanden met elkaar aangegaan.
Atheners empathisch
Heel anders was het gesteld met de Atheners. Het was overduidelijk dat zij zich in alle opzichten de inname van Milete aantrokken, vooral met betrekking tot Frynichos’ toneelstuk De inname van Milete:[12] tijdens de opvoering barstte het publiek in tranen uit. Hij kreeg een boete van 1000 drachmen[13] om “het in herinnering brengen van nationaal leed” en er werd bepaald dat niemand ooit dat toneelstuk mocht opvoeren.[14]
[1] Variërend van stormrammen en belegeringstorens.
[2] Aristagoros riep de Ionische opstand uit in 500 vóór Christus; de val van Milete vond plaats in 494 vóór Christus.
[3] Argos stond onder constante dreiging van buurland Sparta; de raadpleging van het orakel zal hebben samengevallen met het bezoek van Aristagoras en zijn verzoek om steun voor de Ionische zaak en kan daarom de reden zijn van het ‘dubbele’ orakel. Ook in boek 4, hfdst. 150, is er sprake van een toegevoegd advies.
[4] Zie hfdst. 77.
[5] Misschien een verwijzing naar de Ionische opstand.
[6] In Didyma, stadje ten zuiden van Milete, had je het op-éen-na-grootste orakel ter ere van Apollo (Filesios); ook dit werd in 494 vóór Christus door de Perzen verwoest, wat pleit voor de authenticiteit van de voorspelling (want niet post mortem gegeven; of moet de laatste regel cynisch worden opgevat?).
[7] In boek 1, hfdst. 92, en boek 5, hfdst. 36, worden de wijgeschenken van de Lydische koning Kroisos genoemd (even imposant als die in Delfi); in boek 2, hfdst. 159, wordt gesproken over het kleed van Egyptische farao Nekos, dat hij na een overwinning op het slagveld naar Didyma stuurde.
[8] Zeker niet de Rode Zee van tegenwoordig; bedoelt de schrijver een van de meren die in de delta van Eufraat en Tigris liggen? Plinius, Naturalis Historia 6.159, heeft het over oppidum Ampelome, colonia Milesiorum.
[9] Pedasos (Gr. Πήδασος) ligt in de Troas en had misschien als enige Karische nederzetting zich afzijdig gehouden van de Ionische opstand.
[10] Deze twee steden moeten aan de westkust van zuid-Italië hebben gelegen, ten zuiden van Posidonia (Paestum).
[11] Dit gebeurde in 510 vóór Christus; Milete had intensieve handelscontacten met het welvarende Sybaris.
[12] Vroegste vermelding van dit toneelstuk, dat verder niet is overgeleverd; Frynichos (Gr. Φρύνιχος) gold als de leerling van Thespis (Gr. Θέσπις), de grondlegger van de dithyrambe (cultisch lied ter ere van Dionysos), en grondlegger van de Attische tragedie.
[13] Een aanzienlijk bedrag, als je bedenkt dat een drachme (Gr. δραχμή) gelijk stond aan één dag loon; bij gelijkstelling aan het huidige minimumdagloon voor een achttienjarige (anno 2022 bruto € 39,81 – bron: rijksoverheid.nl), heeft Frynichus een boete gekregen van omgerekend € 39.810,-! (Vergeleken met het minimumloon voor een 21-jarige en ouder zou dat zelfs 79,62 x 1000 = € 79.620,- bedragen.)
[14] Een indirecte verwijzing voor het feit dat al in de vijfde eeuw vóór Christus reprises van toneelopvoeringen gangbaar waren.