[78] Vele, vele jaren later overkwam Skyles, zoon van Ariapeithes, ongeveer hetzelfde als Anacharsis. Skyles was een van de zonen van de Skythische koning Ariapeithes. Zijn moeder was een vrouw uit de streek aan de Istros en geen echte Skythische. Van zijn moeder leerde hij de Griekse taal en het Griekse schrift. Een tijd later stierf Ariapeithes door een complot van Spargapeithes, koning van de Agathyrsen, en Skyles nam het koningschap over én diens vrouw, die Opoia heette. Deze vrouw was een echte Skythische en bij haar had Ariapeithes een zoon: Orikos.
Liever Grieks dan Skythisch
Skyles was wel koning over de Skythen, maar de Skythische manier van leven stond hem helemaal niet aan. Veel eerder voelde hij zich aangetrokken tot de dingen die de Grieken deden door de opvoeding die hij had gekregen, en hij gedroeg zich ernaar. Telkens wanneer hij met het Skythische leger naar de stad van de Borystheneïeten optrok[1] (de Borystheneïeten daar zeggen dat zij zelf Milesiërs zijn),[2] liet Skyles, wanneer hij er was aangekomen, z’n leger in de buitenwijken achter. Eenmaal binnen de stadsmuren gekomen liet hij de poorten sluiten, trok zijn Skythische kleren uit en kleedde zich als een Griek.
In zulke kleren vertoonde hij zich in het openbaar zonder lijfwachten of enig ander volk in zijn nabijheid. De poorten werden in de gaten gehouden om te voorkomen dat een Skyth hem die kleren zag dragen. Ook in andere opzichten hield hij er Griekse gewoonten op na, zoals het aan de goden brengen van offers naar Grieks ritueel. Wanneer hij er een maand of nog langer had doorgebracht, verliet hij de stad in zijn Skythische kleren. Dit deed hij regelmatig. Hij liet zelfs aan de Borysthenes een paleis bouwen en trouwde er met een vrouw uit de streek.
Bliksem
[79] Omdat het met hem slecht moest aflopen,[3] kondigde een volgend voorteken daartoe het begin aan. Hij wilde eens ingewijd worden in de mysteriën van Dionysos oftewel Bakchos, maar toen hij op het punt stond de ceremonie te starten, vond er een heel bijzondere gebeurtenis plaats. Hij bezat in de stad van de Borystheneïeten een groot en kostbaar paleiscomplex (het is hierboven door mij genoemd), waaromheen sfinxen en griffioenen van marmer stonden. Het complex werd door bliksem getroffen.[4] Het brandde helemaal af, maar Skyles liet zich om die reden er niet van afbrengen de ceremonie af te ronden.
Volgeling van Bakchos
De Skythen bekritiseren de Grieken om het houden van Bakchosdiensten. Zij vinden het nergens op slaan een god te bedenken die mensen tot vervoering brengt. En toen Skyles in de mysteriën van Bakchos was ingewijd, ging een van de Borystheneïeten haastig naar de Skythen en zei spottend: “Het mag wel zo zijn dat jullie, Skythen, om ons lachen, omdat wij Bakchosdiensten vieren en bezeten raken van de god, maar ook jullie koning is van die god bezeten geraakt, viert Bakchosdiensten en verliest door hem zijn verstand. Geloven jullie mij niet? Volg mij en ik zal jullie het laten zien.”
De Skythische aanvoerders volgden de man en deze liet hen een toren beklimmen en daar in het geheim plaatsnemen. Toen Skyles in een optocht[5] voorbijkwam en door de Skythen midden in een Bakchosdienst werd gezien, vonden zij dit ronduit rampzalig. Zij maakten rechtsomkeert en meldden heel het leger wat zij hadden gezien.
Vlucht van Skyles
[80] Toen Skyles daarna terugkeerde in zijn eigen woongebied, hadden de Skythen zich geschaard achter zijn broer Oktamasades, zoon van de dochter van Teres,[6] en kwamen tegen hem in opstand. Maar hij ontdekte wat er tegen hem werd gespeeld en wat daarvan de aanleiding was, en vluchtte naar Thrakia.[7] Toen Oktamasades hiervan op de hoogte werd gebracht, trok hij met een leger op tegen Thrakia. Gekomen bij de Istros werd hij door de Thrakiërs opgewacht, maar op het moment van slaagsraken stuurde Sitalkes een bode naar Oktamasades met ongeveer de volgende boodschap: “Waarom zouden wij elkaar op de proef stellen? Jij bent de zoon van mijn zuster en je hebt mijn broer. Geef mij hem terug en ik overhandig je die Skyles van jou. Zo breng jij noch ik een leger in gevaar.” Deze woorden liet Sitalkes door een gezant overbrengen. Bij Oktamasades was een broer van Sitalkes die voor hem was gevlucht. Oktamasades ging hiermee akkoord en door zijn oom van moederszijde aan Sitalkes uit te leveren kreeg hij zijn broer Skyles in handen. Sitalkes ontving zijn broer en trok zich terug, maar Oktamasades liet ter plekke Skyles onthoofden. Zo handhaven de Skythen hun eigen gebruiken, maar wie zich buitenlandse gewoonten heeft eigen gemaakt, wordt zo gestraft.
[1] Niet noodzakelijkerwijs om oorlog te voeren, maar eerder op oefening en uit machtsvertoon.
[2] Daarmee geven zij aan dat zij een Griekse achtergrond hebben, want Milete was een Griekse kolonie gelegen aan de (Klein-)Aziatische kust; met de stad wordt wschl. Olbia bedoeld (zie ook hfdst. 17, opm. 1).
[3] Een typisch Griekse gedachte dat overmatig succes de mens door de goden wordt misgund.
[4] Dit gebeurde ondanks de ‘bescherming’ van de sfinxen en griffioenen.
[5] De tekst maakt melding van een thiasos (Gr. θίασος), een ceremoniële optocht waarbij de deelnemers in extase geraakten; op vele Griekse vazen is zo’n thiasos uitgebeeld.
[6] Koning van de Odrysen, een volk in Thrakia.
[7] Niet zonder toeval, want de traditie wil dat de Bakchoscultus zich vanuit Thrakia verspreidde.