[121] Ik vind het verbijsterend en geloof het verhaal niet dat de Alkmeoniden ooit volgens afspraak met een schild de Perzen een teken zouden hebben geheven, omdat zij wilden dat de Atheners onder het bewind kwamen van de Perzen en Hippias. Zij waren tirannenhaters, meer dan of minstens net zo erg als Kallias, zoon van Fainippos, vader van Hipponikos. Van alle Atheners was Kallias de enige die Peisistratos’ bezittingen durfde op te kopen, toen hij uit Athene werd verbannen en die onder de hamer kwamen.[1] Hij bedacht van alles wat tegen hem werkte.[2]
Kallias
[122] Deze Kallias verdient het om overal door eenieder genoemd te worden, ten eerste om wat hiervoor is verteld: fervent als het gaat om de vrijheid van het vaderland. Op de tweede plaats waren er zijn prestaties in Olympia: na zijn overwinning in de paardenrennen, de tweede plaats met het vierspan en zijn prijs daaraan voorafgaand bij de Pythische Spelen kreeg hij in heel Griekenland naamsbekendheid door zijn enorme bestedingen.[3]
Verder liet hij in het geval van zijn dochters (hij had er drie) zien wat voor een man hij was. Toen zij op huwbare leeftijd waren gekomen, gaf hij ze een royale bruidschat mee en voldeed aan al hun wensen: hij schonk hen als bruid aan die Atheense man die elk van hen uit alle Atheners voor zichzelf wilde kiezen.[4]
Tirannenhaat
[123] Ook de Alkmeoniden waren even grote, zo niet grotere tirannenhaters.[5] Ik vind het verbijsterend en begrijp de beschuldiging niet dat juist zij met een schild een teken hadden gegeven. Zij waren het immers die al die tijd voor de tirannen in ballingschap gingen, en het was dankzij een list van hen dat de Peisistratiden de alleenheerschappij opgaven. Daarom waren zíj naar mijn oordeel de bevrijders van Athene, veel meer dan Harmodios en Aristogeiton, die na de moord op Hipparchos[6] de andere Peisistratiden in verbittering achterlieten, maar geenszins de alleenheersers hebben tegengehouden. Het is evident dat de Alkmeoniden de bevrijding brachten, als zij werkelijk degenen waren die de Pythia ertoe overhaalden de Lakedaimoniërs te instrueren Athene te bevrijden, zoals door mij eerder is uitgelegd. [7]
[124] Hadden zij soms iets tegen het Atheense volk, dat zij hun vaderland verraadden? Niets daarvan. Meer aanzien genieten bij de Atheners dan zij deden, bestond niet en er waren geen anderen die hogere posities bekleedden. Er is daarom geen bewijs dat er met zo’n intentie door hen met een schild een teken is gegeven. Dat het gebeurd is, valt niet te ontkennen. Wie het dan wel gedaan heeft, daarover kan ik niet meer vertellen dan het bovenstaande.
Relatie met de Lydiër Kroisos
[125] De Alkmeoniden genoten zeker ook vroeger aanzien in Athene en sinds de tijd van Alkmeon en later Megakles was dit groter geworden. Ten eerste assisteerde Alkmeon, zoon van Megakles, de Lydiërs uit Sardes die namens Kroisos naar het orakel in Delfi kwamen, en zijn hulp was spontaan. Toen Kroisos van Lydiërs die regelmatig het orakel bezochten, had vernomen dat hij hem goede diensten bewees, nodigde deze hem uit om naar Sardes te komen.[8] Hij kwam en Kroisos schonk hem zoveel goud als hij aan zijn eigen lijf in één keer kon wegdragen. Vanwege dit bijzondere geschenk ging Alkmeon nauwkeurig te werk en bedacht ongeveer het volgende: hij trok een groot gewaad aan waarin hij een diepe plooi liet, en de meest ruim zittende laarzen die hij kon vinden, en betrad de schatkamer waar ze hem naartoe brachten.
Eerst stortte hij zich op een hoop goudkorrels[9] en liet zoveel goud langs zijn schenen glijden als er ruimte was in de laarzen. Daarna vulde hij de hele plooi met het goud en bestrooide zijn hoofdharen met de korrels. Met nog een portie in z’n mond verliet hij de schatkamer. Moeizaam z’n laarzen voortslepend leek hij in niets meer op een mens: z’n mond was volgepropt en hij zag er pafferig uit.
Kroisos keek naar hem en moest lachen. Hij schonk hem dit alles en hierbovenop een even groot deel.[10] Zo is die familie puissant rijk geworden: deze Alkmeon is renpaarden gaan fokken en heeft met een vierspan op de Olympische Spelen een overwinning behaald.[11]
[1] Doorgaans was een slaaf als openbaar verkoper, doulos demosios (Gr. δοῦλος δημόσιος), aangesteld.
[2] Het gold als onfatsoenlijk om bezittingen van bannelingen op te kopen; Kallias heeft zich erg impopulair bij zijn medeburgers gemaakt.
[3] Deelname aan de paardenraces op de panhelleense wedstrijden (in Olympia, Delfi, Korinthe en Nemea) vergde grote investeringen en leverde bij winst (door weddenschappen) veel geld op.
[4] Het was de vader die de keuze van de huwelijkskandidaat bepaalde.
[5] Deze zin sluit aan bij hfdst. 121 en het lijkt erop dat hfdst. 122 een uitweiding is die nog nadere uitwerking behoeft.
[6] Vluchtig vermeld in boek 5, hfdst. 55.
[7] Deze list, de beïnvloeding van de Pythia in Delfi, is beschreven in boek 5, hfdst. 63.
[8] Chronologisch gesproken is Alkmeons ontmoeting met Kroisos niet geloofwaardig: Kroisos kwam aan de macht in 560 vóór Christus, wanneer Alkmeon ong. 70 jaar oud moet zijn geweest, zijn rijkdom al had vergaard en zijn overwinning in Olympia al in 592 vóór Christus had behaald.
[9] De voornaamste bron van inkomsten voor Kroisos waren de goudbeddingen van de rivier Paktolos (Gr. Πακτώλος).
[10] Kroisos schonk Alkmeon dus het dubbele van wat hij wegdroeg; misschien heeft Alkmeon uiteindelijk niet het goud meegekregen, maar is hij in talenten (vgl. boek 3, hfdst. 17, opm. 3 en het overzicht ‘meten en weten‘) uitbetaald.
[11] Volgens de redenaar Isokrates (De Bigis 25) was Alkmeon de eerste Athener die met een vierspan een overwinning op de Olympische spelen (wschl. die van 592 vóór Christus) behaalde.