[166] Eenmaal op Kyrnos aangekomen woonden ze vijf jaar lang samen met diegenen die er eerder waren gekomen en richtten er tempels op. Omdat ze op rooftocht gingen bij alle omwonenden,[1] trokken de Tyrsenen en de Karthagers in een alliantie tegen hen ten strijde en zetten daarbij ieder zestig schepen in. De Fokeërs zelf gingen ook aan boord van hun schepen, zestig stuks, en zochten hen op op de zogeheten Sardijnse Zee.
Kadmische overwinning
Toen het tot een zeegevecht kwam,[2] boekten de Fokeërs een ‘Kadmische’ overwinning.[3] Veertig van hun schepen gingen verloren, de twintig overgebleven schepen waren onbruikbaar: hun rammen waren verbogen. Ze voeren terug naar Alalia, namen hun vrouwen en kinderen aan boord en alle bezittingen die hun schepen konden vervoeren, keerden Kyrnos hun rug toe en voeren naar Region.
Agylleërs getroffen door ziekte
[167] De bemanning van de schepen die verloren zijn gegaan, is grotendeels in handen gekomen van de Karthagers en Tyrsenen[4] en werd door hen aan land gebracht en door steniging gedood. Daarna werd alles van de Agylleërs[5] – vee, lastdieren, mensen, het maakt niet uit – dat de plek passeerde waar de Fokeërs na hun steniging lagen, kreupel, mank en getroffen door beroerte. De Agylleërs wilden de fout herstellen en stuurden gezanten naar Delfi. De Pythia droeg hen op te doen wat de Agylleërs ook nu nog steeds verrichten. Ze brengen namelijk offers aan de doden en houden atletiekwedstrijden en paardenraces.[6]
Stichting van Region
Dat was het noodlottig einde van die Fokeërs. De anderen kwamen veilig aan in Region, het vertrekpunt vanwaaruit ze in het land Oinotria die stad in bezit namen die nu Hyële heet. Die stad werd door hen gesticht, nadat ze van een man uit Poseidonia hadden begrepen dat de Pythia met de orakelspreuk die zij hen gaf, niet het eiland, maar een halfgod Kyrnos[7] bedoelde. Zo zat het dus met Fokaia in Ionia.
Stichting van Abdera
[168] Iets vergelijkbaars deden de inwoners van Teos.[8] Toen hun stadsmuur door Harpagos over een opgeworpen aarden wal werd bestormd, gingen ze allen aan boord van hun schepen en vertrokken over zee naar Thrakia, waar ze de stad Abdera[9] stichtten. Deze was eerder door Timesios uit Klazomenai gesticht zonder dat hij daaraan vreugde beleefde. Hij werd door de Thrakiërs verdreven, maar wordt nu door de Teërs in Abdera als een halfgod geëeerd.
Harpagos onderwerpt het vasteland van Ionia
[169] Zij zijn de enige Ioniërs geweest die de onderwerping niet verdroegen en hun vaderland verlieten. De rest van de Ioniërs, de Milesiërs uitgezonderd, raakten slaags met Harpagos, net als de Ioniërs die weggetrokken zijn, en lieten zien hoe dapper zij waren, want ieder voor zich vochten zij voor hun eigen stad.[10] Eenmaal verslagen en gevangen genomen bleven zij ieder waar zij waren en voerden uit wat hen werd opgelegd. De Milesiërs werden, zoals door mij al eerder is verteld, met rust gelaten, omdat zij met Kyros in hoogst eigen persoon een verdrag hadden gesloten.
Zo kwam het dat Ionia voor de tweede keer onderworpen werd. Nu Harpagos de Ioniërs op het vasteland had bedwongen, werden de Ioniërs op de eilanden bang voor de gevolgen ervan en gaven zichzelf over aan Kyros.
Het Panionion
[170] Hoe erg de omstandigheden van de Ioniërs waren, zij hielden niettemin vergaderingen in het Panionion. Mijn inlichtingen vertellen mij dat Bias van Priëne[11] de Ioniërs een heel nuttig voorstel heeft gedaan waarmee hij hen tot de gelukkigste Grieken had kunnen maken, als zij naar hem hadden geluisterd. Hij stelde de Ioniërs voor om te vertrekken en met één vloot samen naar Sardinië te varen en er dan één stad voor alle Ioniërs te stichten. Als zij zo aan de onderwerping waren ontkomen, zouden zij welvaart kennen door op het allergrootste eiland te wonen en over anderen te heersen. Hij zei dat, als zij in Ionia zouden blijven, hij voor hen een toekomst voorzag zonder vrijheid. Dit voorstel deed Bias van Priëne, toen de ondergang van de Ioniërs zich al had voltrokken. Maar ook vóór de ondergang van Ionia kwam een nuttig voorstel van Thales van Milete, van herkomst een Foeniciër.[12] Hij stelde de Ioniërs voor één vergaderplaats te hebben en wel in Teos, om zijn centrale ligging in Ionia. De overige steden bleven evengoed zelfstandig, maar moesten worden beschouwd als districten.[13]
[1] Wschl. worden hiermee de andere eilandbewoners bedoeld, die de hulp van de twee grootmachten in die regio inriepen.
[2] De zeeslag bij Alalia heeft in 540 vóór Christus plaatsgevonden.
[3] Een overwinning waarbij veel (de helft of meer) verliezen te betreuren zijn; de uitdrukking is ontleend aan de strijd om Kadmeia (= Thebe), waarbij de broers Eteokles en Polyneikes, zonen van Oidipous, elkaar gedood hebben.
[4] De brontekst is hier lacuneus, de vertaling als gevolg daarvan hypothetisch.
[5] De plek van steniging was op de kust van Etrurië (huidig Toscane) bij het stadje Agylla (huidig Cerveteri).
[6] De wedstrijden en races zullen de vorm hebben gehad van lijkspelen, die de plaats innamen van werkelijke dodenoffers.
[7] Een ‘Kyrnos’ is verder alleen bekend als de eromenos (begeerlijke jongen) tot wie Theognis zich in zijn ‘verzameling spreuken gericht aan Kyrnos’, Gnomologia pros Kyrnon (Gr. Γνωμολογία πρὸς Κύρνον), wendt.
[8] Deze kustplaats (tegenwoordig Sigacik) ligt hemelsbreed ong. 50 km. ten zuiden van Fokaia.
[9] Abdera ligt aan de zuidkust van Thrakia, tegenover het eiland Thasos.
[10] De schrijver legt nadruk op het ontbreken van politieke eenheid onder de Ioniërs, een onderwerp dat door Bias van Priëne en Thales van Milete in het hoofdstuk hierna wordt aangekaart.
[11] Bias van Priëne is als een van de zeven wijzen eerder genoemd in dit boek (zie hfdst. 27).
[12] Is dit een sneer van de schrijver, alsof alleen van een volbloed Griek intelligente voorstellen mochten worden verwacht? In hfdst. 75 wordt Thales genoemd als ‘ingenieur’ in Kroisos’ leger in de strijd tegen Kyros.
[13] Het Attische model van Kleisthenes, waarbij in Athene de volksvergadering bestond uit vertegenwoordigers uit de kiesdistricten, demen (Gr. δῆμοι); Thales stelde voor Ionia een federale regering voor.